ÇIKARIM SANATI NEDİR?

• 

Çıkarım sanatı, kişinin elindeki verileri kullanıp tümdengelimli akıl yürütme öğretisidir. Bu öğreti, genel olarak gözlem yapma yeteneğine ve bilgi birikimine dayanır.

Çıkarım sanatı, ilk olarak “The Art of Deduction” adıyla 19. yüzyılda Sherlock Holmes kitaplarında adı geçmeye başladı. Çoğu insan Benedict Cumberbatch’in başrollüğünde Sherlock Holmes dizisinden bu sanatı keşfetti. Belki de bu muazzam oyunculukla bu sanatı daha iyi anlamlandırabildi. Bunun yanı sıra, izleyicilerin yoğun ısrarına rağmen dizinin yeni sezonu 4 yıldır çekilmiyor.

Sherlock Holmes’u okuyanlar ya da dizisini seyredenler, muhtemeldir ki hikayeden ve Holmes’un yaptıklarından etkilenmiştir. Karşısındaki kişinin sadece bedenine bile bakarak mesleğini, ruh halini ve sayısız özelliğini okuyabilmesi izlemeye ve okumaya değer.

Sherlock Holmes’un en iyi özelliklerinden ikisi, karşısındaki insanı kitap gibi okuyabilmesi ve bunu hızlıca anlatabilmesidir. Bu durumun çoğu kişiyi kör kütük şaşkın bıraktığı aşikardır. Burada Holmes’un bir dizi karakteri olduğunu unutmamakta fayda var. Bu açıklamayla birlikte Holmes gibi çıkarım yapabilir miyim sorusuna da cevap çıkmış oluyor. Maalesef, hayır. Bunun sebebi Holmes bir senaryo karakteri olmasıdır. Aslına bakarsanız burada Arthur Conan Doyle’a büyük pay düşüyor.

Her ne kadar Holmes gibi olamasak da onun gibi çıkarım yapmayı deneyip kendi çevremizde fark yaratabiliriz. Bunun yanı sıra, kendimizi ve çevreyi çözümleyip hayatımızı daha fazla kolaylaştırabiliriz. Peki ya, çıkarım sanatı nasıl icra edilir?

Çıkarım Sanatı Nasıl Yapılır?

1- GÖZLEMLE!

Çıkarım sanatı, çevrede olan biteni gözlemlemeyi içerir. İlk bakışta önemsiz görünen bir verinin bile akılda tutulması gerekir. Ancak Sherlock Holmes’un dediği gibi tüm kanıtları incelemeden herhangi bir çıkarım yapmak büyük bir hatadır.

“İyi bir gözlemci tek bir ipucuna ulaştığında sadece olanları değil, ileride olabilecekleri de görebilmelidir.” -Sherlock Holmes

Çıkarım sanatında iyi bir noktaya gelmek istiyorsan gözlem becerini geliştirmek zorundasın. Duyularını her zaman saldırı gelecek veya yapacak gibi tetikte tutman gerekir. Ayrıca, bir şeye bakmak, onu görmekten farklıdır. Bu nedenle, görürken gözlemlemek; gözlemlerken de aklında bir olay örgüsü oluşturman gerekir.

“Görüyorsun ama gözlemlemiyorsun.” -Sherlock Holmes

Gözlemlerken ayrıntılara dikkat et. Elde ettiğin ayrıntı yığınlarını bir yapboz parçaları gibi düşün ve yapbozu tamamlamak için diğer bir parçayı bul.

2- OLAY ÖRGÜSÜ OLUŞTUR!

Olay örgüsü oluşturmadan önce yapman gereken ilk iş, elindeki gereksiz verileri aklından süzmen gerekir. Aksi takdirde, aklını dağıtabilecek onlarca bilgiyle baş başa kalabilirsin.

Başarılı bir çıkarım yapmak istiyorsan elindeki ana soruna tam anlamıyla odaklanman gerekir. Bu durum, karşılaştığınız kişisel bir sorunu bile görmezden gelmen gerektiği anlamına gelebilir. Tüm gereksiz verileri yok saydıktan sonra varsayım ve olay örgüsü oluşturma sürecine geçebilirsin.

Şimdi, elindeki tüm verilere uyacak bir olay örgüsü oluşturman gerekiyor. Aklında birkaç farklı olay örgüsü oluşması muhtemel bir durum. Bu durumda yapacağın en mantıklı hareket, gereksiz sonuçları ortadan kaldırmak ve sana en olağan gelen seçeneği tercih etmek olacaktır.

“Dedektiflik sanatının en önemli kurallarından biri, asla tahmin etmemektir. Bütün kanıtları görmekten araştırma yapmak, dipsiz bir kuyuda umutsuzca çırpınmaktan farklı değildir. Yetersiz veriler üzerinden ortaya atılan tüm tepkiler araştırmayı öldürür. İşimde iyi olduğuma inanıyorsanız tavsiyemi dikkate alın ve bir araştırmada küçük ayrıntılara önem verin, çünkü bir dâhi için hiçbir ayrıntı küçük değildir.” -Sherlock Holmes

3- TEST ET VE SONUCA ULAŞ!

Gözlemleme ve olay örgüsü oluşturma adımlarından geçtiğimize göre, şimdi sıra turnayı gözünden vurmakta. Aklından yürüttüğünüz varsayımları gerçekte olan durumlarla karşılaştır ve yanılıp yanılmadığını öğren.

Eğer bunları ilk defa deneyen birisi isen hata yapmaktan başarısız olmaktan çekinmemeni söylememde fayda var. Hayatın her yerinde olduğu gibi hatalarından ders çıkarmayı bilmelisin. Bilmelisin ki ilk deneyiminden sonra daha iyi bir noktada ol.

Yanılman sonucunda kaybolan motivasyonunu, Sherlock Holmes gibi bir karakterin bile hata yaptığı gerçeğini kendine hatırlatarak toplayabilirsin. Devamında ise buraya kadar edindiğin bilgileri hiçe saymamalısın. Pes etmek yerine, yapboz yapar gibi eksik parçaların peşine düşüp yapbozu tamamlamalısın!

Sherlock Holmes Gibi Çıkarım Yapmak için 5 Mükemmel Tavsiye